نکاتی درباب خرید اسباب بازی گروه سنی مختلف

” آنا فروید ” روانکاو کودک معتقد است : ” بازی مهم ترین کار کودک است و این همنشین کودک تا سن 18 سالگی همواره همراه اوست.” کودکان در سال های اولیه زندگی به سرعت در حال یادگیری هستند؛ مهم ترین راه یادگیری بهتر و رشد کودک، بازی است و90 % از این بازی ها با اسباب بازی انجام میشود. یک اسباب بازی خوب کمک می کند به شکوفا شدن رشد فیزیکی و ذهنی کودک.

چه اسباب بازی هایی خوب است؟ اسباب بازی های ایمنی که بدون قطعات تیز، رنگ آمیزی شده با رنگ های غیر سمی، بدون شیشه یا پلاستیک شکننده ، بدون سرب هستند و به راحتی تمیز می شوند. همچنین اسباب بازی های مخصوص کودکان زیر سه سال که نباید دارای قطعات کوچک باشد تا به راحتی وارد دهان کودک شود. همچنین درباره اسباب بازی های برقی که باید دارای تأیید”UL ” باشد. علاوه برموارد ایمنی، اسباب بازی باید با مراحل رشد و توانایی های کودک همخوانی داشته باشد. چون مهم است که بدانیم هر کودک با سرعت فردی خود رشد می کند.

چه نوع اسباب بازی مناسب هر گروه سنی است؟

اسباب بازی هایی که برای کودک خود تهیه می کنید، حتما باید مناسب گروه سنی کودک باشد. توجه کنید اسباب بازی دارای برچسبی باشد که گروه سنی را مشخص کرده است.

•  0 تا 6 ماهگی :

در این سن کودک چندان قادر به استفاده ازدست های خود نیست و بیشتر با بینایی و شنوایی دنیای اطرافش را تجربه می کند. نوزادان با چشم اطرافیان را دنبال می کنند. سرشان را به سمت صداها می چرخانند. دندان ها شروع به رشد می کنند و کودک هرچیزی را به دهان خود می برد. با توجه به خصوصیات کودک در این سن، اسباب بازی های مناسب:

• دندان گیر های بافت دار
• جغجغه با قطعات متحرک
• آویزهای متحرک با رنگ های شاد که بالای تخت نوزاد آویزان شود
• اسباب بازی های فشاری نرم ، مثل توپ های بافت دار و حلقه های بزرگ

در این سن اسباب بازی ها به اندازه کافی باید بزرگ باشند تا کودک نتواند آنها را در دهان خود جای دهد. هرچه کودک کوچک تر باشد، اسباب بازی باید بزرگ تر باشد.

• 7 تا 12 ماهگی :

کودک در این سن مفاهیم ساده را به خاطر می آورد. اسباب بازی ها را می تواند وارسی کند، می تواند صدا ها را تقلید کند، نام خود و سایر کلمات رایج را درک می کند ، اشیاء را داخل و خارج از ظرف قرار دهد. با توجه به اینکه در این سن کودک هنوز در حال دندان درآوردن است، اسباب بازی های ایمن و قابل شستشو که کودک بتواند آن را گاز بگیرد در اختیارش قرار دهید. اسباب بازی های خاص این سن:

• توپ های بزرگ با بافت های نرم و سفت که در دست کودک جای بگیرد
• مکعب های بزرگ و نرم
• عروسک ها و حیوانات پارچه ای
• کتاب هایی از جنس پارچه یا مقوای ضخیم
• تشک های رنگارنگ
• عروسک هایی که قطعات آن از هم جدا نمی شوند

• 1 تا 1/5 سالگی :

کودک بیشتر تقلید می کند. مهارت استفاده از دست ها را پیدا کرده، از گوش دادن به شعر و داستان لذت می برد. کودکان یک ساله معمولا  می توانند راه بروند. اولین کلمات خود را می گویند. در این سن کودکان به بزرگسالان نیاز دارند تا آنها را ایمن نگه دارند.

• بهتر است اسباب بازی های موزیکال در اختیارش قرار دهید
• حلقه هایی که در میله قرار می گیرند
• پازل های ساده ای که برآمدگی دارند
• اسباب بازی های چوبی با رنگ های شاد
• اسباب بازی های هل دادنی و کشیدنی
• اسباب بازی های متحرک مثل ماشین مناسب این گروه سنی است.

• 1/5 تا 2 سالگی :

کودکان نوپا به سرعت در حال یادگیری زبان هستند. آنها کنترل خوبی بر دست و انگشتان خود دارند. اسباب بازی هایی که برای این سن مناسب است عبارتند از :

• عروسک هایی که بتواند با خود به حمام ببرد
• اسباب بازی هایی که چکش دارند و کودک می تواند روی آن ضربه بزند
• اسباب بازی های جور کردنی ساده
• بلوک های ساده
• اسباب بازی هایی که صدای حیوانات را پخش می کنند
• یک اسباب بازی مهم برای این سن، تلفن است. چون باعث می شود گفتگوی خیالی در کودک تقویت شود.

• 2 تا 3 سالگی :

کودک در این سن دوست دارد چیزهایی را بچیند و واژگون کند. بچسباند و جدا کند. اسباب بازیهای مناسب این سن:

• آجر های بازی
• پازل
• مدادرنگی
• کتاب های مصور
• آلات موسیقی
• عروسک های انگشتی
• اسباب بازیهای سواری
• استفاده از خمیر بازی (در کنار بزرگترها)
• توپ ها(توپ هایی که آنقدر کوچک نباشد تا در دهان کودک جای گیرد)
• اسباب بازی های حسی مثل تشک های حسی، خمیربازی، ماسه. اسباب بازی های حسی باعث تحریک و رشد حواس پنج گانه کودک می شود.( اسباب بازی های حسی به ویژه برای کودکان مبتلا به اوتیسم مفید است.)
• بچه هایی که خیلی علاقه به اسباب بازی ندارند، اجازه دهید با همان وسایل مورد نظرشان بازی کنند. مثل وسایل آشپزخانه که خطرناک نیستند.

• 3 تا 5 سالگی :

کودک دوست دارد فعالیت های مشترکی داشته باشد و از بازی با هم سن های خودش لذت می برد. کنجکاو است و سوالات زیادی می پرسد. در مرحله ای از رشد است که باید یاد بگیرد چگونه مسائل را حل کند. توصیه می شود اسباب بازی هایی مانند؛ لگو و پازل در اختیارشان قرار دهید تا به رشد این توانایی کمک کند. اسباب بازی های کودک در این سن می تواند قطعات کوچک تری داشته باشد. کودک می تواند از عروسک ، قطار ، سه چرخه، رنگ ، کاغذ ، اسباب بازی های ورزشی مثل حلقه ای که توپ در آن بیندازد ، مجموعه های ساختمانی ، بلوک هایی که به هم می چسبند، مجموعه ها و اشیائی برای مرتب سازی بر اساس طول و عرض و ارتفاع و شکل و رنگ و سایر ویژگی ها، در اختیارش قرار داد. چون در این سن کودک کنجکاو است، ذره بین یا دوربین در اختیارش قرار دهید. در این سن اسباب بازی هایی برای کودک مناسب است که کنجکاوی های طبیعی او را برانگیزد. کتاب هایی با موضوعات مختلف می تواد بسیار مفید باشد.

• 5 تا 6 سالگی :

در این سن کودک دوست دارد فعالیت های اجتماعی داشته باشد. اسباب بازی هایی که مناسب برای این سن است؛ عروسک های لباس دار که وسایل جانبی دارد، قطار های برقی یا کوکی ، آلات موسیقی. کودک در این سن به اسباب بازی هایی علاقه دارد که با تاس همراه است. در این سن کودک علاقه به ساخت کاردستی دارد. اسباب بازی هایی که کودک بتواند از طریق آنها همدلی و شفقت را بیاموزد.

• 6 تا 7 سالگی :

کودک دیگر به دنبال خواندن و نوشتن است. کودک نیاز دارد به کتاب ها، حروف الفبای مغناطیسی و لوازم هنری.  نشانگر ها در این سن کمک می کند به مهارت های نوشتن و خواندن اولیه. بازی با همسالانش را دوست دارد. بازی هایی که به بیش از یک نفر نیاز داشته باشد. کودکان در بازی های گروهی با یکدیگر تعامل برقرار می کنند. این به کودکان می آموزد که به نوبت چگونه به عنوان یک تیم کار کنند و در کنار هم عادلانه بازی کنند. همچنین تجهیزات ورزشی، بازی هایی که نیاز به استراتژی دارند مانند شطرنج. همچنین ذره بین و تلسگپ از علایق و نیاز های کودک 7 ساله است. بسیاری از کودکان  بالای هفت سال از ورزش در فضای باز لذت می برند. بازی با اسکوتر، دوچرخه و اسکیت را دوست دارند. بازی های رقابتی را دوست دارند.قادر به کار روی پروژه های طولانی تر هستند. به بازی با کامپیوتر، کیت های صنایع دستی، بازی های پلی استیشن علاقه دارند. روانشناسان پیشنهاد می کنند حتماً لحظاتی داشته باشید  که همه ی اعضای خانواده در کنار هم بازی کنند، زیرا برای کودکان بهترین زمان، وقت هایی است که خانواده دور هم جمع می شوند و بازی انجام می دهند.

• اسباب بازی های مناسب برای کودکان بالای 7 سال :

ترجیحات انتخاب اسباب بازی برای کودکان با افزایش سن تغییر می کند. بازی یکی از مهم ترین منابع رشد در دوران دبستان محسوب می شود. اسباب بازیهایی که کاری برای انجام دادن داشته باشد، یعنی اینکه باید کودک قسمتی از آن را تکمیل کند بسیار بیشتر مورد توجه کودکان بالای هفت سال است، تا اسباب بازی هایی که چیزی برای کودک ندارد تا انجام دهد. مثل عروسک هایی که هیچ کاری جز نشستن انجام نمی دهند. انتخاب اسباب بازی هایی که امکان بازی بی پایان، بر انگیختن تخیل و مهارت های حل مسئله را فراهم می کند برای کودک بیشترین فواید را دارد. یک اسباب بازی که قابلیت بازی زیادی داشته باشد و کارهای مختلفی با آن بتوان انجام داد، می توان گفت یک اسباب بازی خوب و مناسب برای رشد کودک و نوجوان است.” دکتردوریس برکن” استاد برجسته روانشناسی تربیتی می گوید: ” برای سن بالای هفت سال می توان گفت اسباب بازی هایی واقعا خوب است که کامل نیست و کودک مجبور است با در کنار هم قرار دادن قطعاتی آن را کامل کند.”

” دکتر کودر وویتز ” طراح اسباب بازی می گوید: ” چیزی که یک اسباب بازی را به یک اسباب بازی خوب تبدیل می کند این است که بتوان از آن در زمینه های مختلف استفاده کرد. وسیله ای که بتوان آن را برای نسل ها و در چندین روش مختلف بازی استفاده کرد. و از بین نرود.” با توجه به اینکه کودکان بالای هفت سال محصل هستند، ادغام عناصرآموزشی در اسباب بازی رشد شناختی کودک را افزایش می دهد. علاوه بر سرگرمی ایجاد یادگیری هم می کند. اسباب بازی های آموزشی موفق، کودک را به گونه ای درگیر می کند که شبیه بازی باشد و فرایند یادگیری را لذت بخش و مؤثر  می سازد.

اسباب بازی های آموزشی مانند؛ کیت های علمی، مجموعه های ساخت و ساز، بازی های حل مسئله که می تواند با ترویج تفکر انتقادی، انعطاف پذیری و پشتکار به رشد عطفی کودک کمک کند. این اسباب بازی ها کودکان را برای غلبه بر موانع ، انعطاف پذیری و مدیریت ناامیدی ها به چالش می کشد. اسباب بازی های تعاملی که تفکر و خلاقیت کودک 9 تا 10 ساله را به چالش می کشد، مثل مجموعه آموزش های علمی ، ربات های الکترونیکی . برای نوجوان 10+ سال استفاده از تجهیزات ورزشی در فضای باز کمگ می کند آنها از نظر جسمی قوی تر شوند.

نوجوانان بالای 10 سال درحال پیدا کردن هویت خود هستند. بیشتر به سمت همسالان خود گرایش دارند و ترجیح می دهند با دوستان خود وقت بگذرانند، زیرا دوستان در این سن اهمیت زیادی پیدا می کنند. به تدریج در حال توسعه علایق خود هستند. آنها تا سن 14 سالگی تحت تأثیر معلمان و همسالان خود قرار می گیرند. آنها طرفداران بازی های رایانه ای هستند.

والدین محترم در نظر داشته باشید که اسباب بازیها می توانند ارزش های کودکان و نوجوانان را شکل دهند. اسباب بازی هایی برای فرزندان خود تهیه کنید که با ارزش ها و رفتارهای مثبت هماهنگ هستند. ملاحظات اخلاقی را اعمال می کنند. همچنین از نظر زیست محیطی مضر نیستند.

و نکته ی قابل توجه آخر این است که ؛ مهم نیست فرزند شما چه جنسیتی دارد، اجازه دهید با اسباب بازی هایی که نسبت به آن تمایل دارد بازی کند. اسباب بازی ها مخصوصا در سنین پایین تر با ارزش ترین دارایی  کودکان هستند. پس به هیچ وجه اسباب بازی کودک را به زور از او نگیرید و به کودک دیگری ندهید؛ چون در این صورت به حق او تجاوز کرده اید. کودک باید احساس مالکیت را یاد بگیرد.