آیا خرید اسباب بازی بر اساس جنسیت کودک مهم است؟

این سوالی است که ذهن بسیاری از والدین را به خود مشغول کرده است. در دنیای امروز که صحبت از برابری جنسیتی است عده ای اعتقاد دارند که خرید اسباب بازی های خنثی بهترین راه برای پرورش کودکان آزاد و خلاق است، در صورتی که عده ای دیگری طرفدار اسباب بازی های جنسیتی هستند و معتقدند اسباب بازی های جنسیتی باعث رشد مهارت های خاص در آن جنس مربوط می شوند. در اینجا سعی می کنیم مزایا و معایب هر دو نوع اسباب بازی خنثی و جنسیتی را بیاوریم تا والدین بتوانند بهتر تصمیم گیری کنند.

مزایای خرید اسباب بازی های خنثی از نظر جنسیتی:

• تقویت خلاقیت: اسباب بازی های خنثی از لحاظ جنسیتی به کودکان اجازه می دهند تا خلاقیت خود را آزادانه به کار گیرند و از بازی به روش های مختلف لذت ببرند.
• توسعه مهارت های مختلف: اسباب بازی های خنثی از لحاظ جنسیتی به کودکان کمک می کنند تا مهارت های مختلفی مانند حل مسئله، تفکر انتقادی و مهارت های حرکتی را در خود پرورش دهند.
• جلوگیری از کلیشه های جنسیتی: اسباب بازی های خنثی از لحاظ جنسیتی به کودکان کمک می کنند تا بدون محدودیت های جنسیتی به علایق خود پرداخته و از بازی لذت ببرند.

معایب خرید اسباب بازی های خنثی از نظر جنسیتی:

• عدم تناسب با علایق کودک: کودکان ممکن است به طور طبیعی به اسباب بازی های متناسب با جنسیت خود علاقه بیشتری نشان دهند.
• عدم وجود تنوع: تنوع اسباب بازی های خنثی از نظر جنسیتی کمتر از اسباب بازی های جنسیتی است.

در اینجا چند نمونه از اسباب بازی های خنثی از نظر جنسیتی را نام می بریم:

• بلوک های ساختمانی
• پازل ها
• کتاب ها
• لوازم هنری
• اسباب بازی های حمام
• اسباب بازی های حیوانات

مزایای خرید اسباب بازی های جنسیتی:

• تناسب با علایق کودک: به طور کلی دختران به اسباب بازی هایی مانند عروسک و لوازم خانه داری و پسران به اسباب بازی هایی مانند ماشین و تفنگ علاقه بیشتری دارند.
• تقویت مهارت های خاص: اسباب بازی های جنسیتی به تقویت مهارت های خاص در هر جنس کمک می کنند. به عنوان مثال، عروسک ها به دختران در پرورش مهارت های اجتماعی و همدلی کمک می کنند و ماشین ها به پسران در تقویت مهارت های فضایی وحل مسئله کمک می کنند.

معایب خرید اسباب بازی های جنسیتی:

• تقویت کلیشه های جنسیتی: اسباب بازی های جنسیتی، کلیشه های جنسیتی را در ذهن کودکان تقویت می کنند و منجر به محدودیت علایق او می شوند: مثلا پسران نقش دختران را پرستار و مراقب تصور می کنند و دختران نیز نقش پسران را نان آور ودارای شخصیتی قوی و مستقل می دانند و در نتیجه باعث محدود شدن دیدگاه های آنها می شوند.
• عدم پرورش خلاقیت: اسباب بازی های جنسیتی ممکن است خلاقیت کودکان را محدود کنند و آنها را به بازی به شیوه های خاص تشویق کنند.
• نابرابری جنسیتی: اسباب بازی های جنسیتی می توانند نابرابری جنسیتی را در جامعه تداوم بخشند.

تحقیقات زیادی در مورد اسباب بازی های جنسیتی و خنثی صورت گرفته که به دو مورد از تحقیقات جدید انجام شده اکتفا می کنیم:

نتیجه مطالعه ای توسط دانشگاه کمبریج نشان داد که آن دسته از کودکان 3 تا 5 ساله ای که با اسباب بازی های خنثی از نظر جنسیتی بازی می کردند، در مقایسه با کودکانی که با اسباب بازی های جنسیتی بازی می کردند، از نظر خلاقیت و مهارت های حل مسئله در سطح بالاتری قرار دارند.

نتیجه یک مطالعه دیگر توسط دانشگاه هاروارد نشان داد که در بین دختران، آن دسته از دخترانی که با اسباب بازی هایی در رابطه با STEM (علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات) بازی می کنند در مقایسه با دخترانی که با اسباب بازی های سنتی دخترانه بازی می کنند، در تست های ریاضی و علوم نمرات بهتری کسب می کنند.

نتیجه یک مطالعه دیگر در بین دختران و پسران نشان داد که اسباب بازی های جنسیتی می توانند بر مهارت های زبانی کودکان تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، دخترانی که با عروسک ها بازی می کنند، به احتمال قوی تر در مهارت های زبانی بهتر از پسرانی هستند که با کامیون بازی می کنند.

بهتر است به نظرات متخصصان نیز در اینجا اشاره کنیم:

• انجمن روانشناسی آمریکا (APA) بیان می کند که ” هیچ مدرک علمی برای حمایت از این ادعا که اسباب بازی های جنسیتی برای رشد و نمو کودک ضروری هستند، وجود ندارد.”
• دکتر جنیفر هس، روانشناس کودک، می گوید: ” محدود کردن کودکان به اسباب بازی های جنسیتی می تواند خلاقیت و پتانسیل آنها را محدود کند.”

مشارکت کودکان در خرید اسباب بازی ها

عده ای معتقدند که بچه ها باید در انتخاب اسباب بازی برای خود آزاد باشند یعنی نباید بحث جنسیتی مطرح باشد. مثلا اگر یک دختر بچه علاقه به بازی با موشک یا جت جنگی دارد نباید مانع او شد؛ چون ممکن است بخواهد در آینده فضانورد شود. یا اگر یک پسر بچه به بازی با فر و وسایل اشپزخانه تمایل دارد، ممکن است بخواهد در آینده سرآشپز شود. و اینها هیچ کدام در جامعه برای زنان یا مردان ممنوع نیست.

این موضوع که بچه ها اسباب بازی خود را انتخاب کنند (البته والدین هم نظارت و راهنمایی لازم را داشته باشند) بسیار خوب است؛ چون هم باعث می شود والدین متوجه علایق کودکشان بشوند و هم اینکه آنها احساس ارزشمندی کرده و اعتماد به نفس پیدا می کنند.

نکاتی که باید در نظر داشته باشید:

• به علایق کودک خود توجه کنید و اسباب بازی هایی را برای او تهیه کنید که به آنها علاقه نشان می دهد.
• در انتخاب اسباب بازی ها تنوع را در نظر بگیرید و به کودک خود اجازه دهید که با انواع مختلف اسباب بازی ها بازی کند.
• به این توجه کنید که اسباب بازی چه مهارت هایی را به کودک شما آموزش می دهد و بر روی جنسیت اسباب بازی تمرکز نکنید.
• به کودک خود اجازه دهید تا آزادانه بازی کند و از بازی خود لذت کافی را ببرد؛ چون در واقع هدف از بازی کردن، لذت بردن و یادگیری است.
• از اسباب بازی ها به عنوان یک فرصت برای آموزش کودک خود در مورد برابری جنسیتی استفاده کنید و به آنها نشان دهید که دختران و پسران می توانند با هر نوع اسباب بازی که بخواهند بازی کنند و تفاوت و محدودیتی در استفاده از اسباب بازی ها ندارند.
• توجه داشته باشید که هیچ نوع اسباب بازی خاصی ذاتا بهتر از نوع دیگر نیست و مهمترین مسئله این است که اسباب بازی ها به رشد و پرورش کودکان کمک کنند.

در پایان به این نتیجه رسیدیم که انتخاب اسباب بازی های جنسیتی برای کودکان ضرورتی ندارد و والدین با توجه به علایق و سن و مهارت هایی که لازم است کودکشان کسب کند می توانند اسباب بازی ها را تهیه نمایند.